İslam dini insanların mənəviyyatını gücləndirən, onları Allahla daha yaxın bağlayan ibadətlərlə zəngindir. Bu ibadətlərdən biri də Ümrədir. Ümrə – Kəbəni ziyarət etmək, təvaf və səy ibadətlərini yerinə yetirməklə Allaha yaxınlaşmaq fürsəti təqdim edən müqəddəs bir səfərdir. Həcc ibadətindən fərqli olaraq, Ümrə ilin istənilən vaxtında icra oluna bilər.
Ümrənin hökmü ilə bağlı İslam alimləri arasında fərqli fikirlər mövcuddur:
- Hənəfi məzhəbi Ümrəni müstəhəb (savabı böyük, amma vacib olmayan) sayır.
- Şafi və Hənbəli məzhəblərinə görə isə Ümrə, imkanı olan hər bir müsəlmana ömründə bir dəfə vacib sayılır.
- Maliki məzhəbi isə Ümrəni sünnə kimi qəbul edir.
Bu fərqli yanaşmalar olsa da, bütün məzhəblər Ümrənin mənəvi əhəmiyyətini vurğulayır. Bəs konkret olaraq kimlərə vacib olur?
Ümrə vacib olması üçün əsas şərtlər bunlardır:
- İslam: Ümrə yalnız müsəlmanlara vacibdir. Qeyri-müsəlmanlar bu ibadətlə mükəlləf sayılmırlar.
- Büluğ yaşına çatmaq: Uşaqlara Ümrə vacib deyil. Onların etdiyi Ümrə savab gətirsə də, bu ibadət onlara məcburi sayılmır.
- Ağıl sahibi olmaq: Ağıldan məhrum olan şəxslər dini ibadətlərlə mükəlləf deyillər.
- Maddi imkan: Yol xərcləri, qalacaq yer, qida və digər əsas ehtiyaclar üçün kifayət qədər vəsaitə malik olmaq əsas şərtdir.
- Fiziki imkan: Ümrə səfərini həyata keçirmək üçün sağlamlıq vəziyyəti münasib olmalıdır. Əgər bir şəxs bu səfəri fiziki cəhətdən edə bilmirsə, ibadət onun üçün vacib sayılmaz.
- Qadınlar üçün əlavə şərt – mehrəm:
- Hənəfi məzhəbinə görə, qadının yanında mehrəm (ata, qardaş, oğul və s.) olmalıdır.
- Şafi məzhəbinə görə isə qadın təhlükəsiz bir şəraitdə digər qadınlarla birlikdə səfər edərsə, bu da kifayət edir.
Bu şərtlər yerinə yetirilirsə, Ümrə vacib olur. Əks halda, yəni maddi və ya fiziki çətinliklər mövcuddursa, müsəlman bu ibadətdən məsuliyyət daşımır. İslam dini bu baxımdan insana çətinlik yükləmir.
Ümrə necə yerinə yetirilir? – Qısa izah:
- İhram: Miqat nöqtəsində niyyət edilərək ihrama girilir.
- Təvaf: Kəbənin ətrafında 7 dəfə dövrə vurulur.
- Səy: Safa və Mərvə təpələri arasında 7 dəfə gedilir.
- Saçın kəsilməsi: Kişilər saçlarını qırxar və ya qısaldar, qadınlar isə az miqdarda kəsirlər.
Nəticə
Əgər bir müsəlman bu şərtlərə sahibdirsə, Ümrə onun üçün böyük savab qapısı və mənəvi yenilənmə fürsətidir. Bu ibadət insanın ruhunu təmizləyir, həyatına mənəvi bir dönüş gətirir. Hər bir müsəlman – istər kişi, istər qadın – əgər imkanı varsa, ömründə ən azı bir dəfə bu müqəddəs səfəri həyata keçirməlidir